àìéòæø ùìåñáøâ

ñéôåø îùéçúå ùì ãåã ìîìê éùøàì îòåøø îñôø úîéäåú.[ý1] ä' îöååä òì ùîåàì, äîúàáì òì ÷øéòú äîìåëä îùàåì, ìîùåç îìê çãù òì éùøàì, åàåîø ìå: "òã îúé àúä îúàáì àì ùàåì åàðé îàñúéå îîìê òì éùøàì îìà ÷øðê ùîï åìê àùìçê àì éùé áéú äìçîé ëé øàéúé ááðéå ìé îìê" (ùî"à è"æ, à). ùîåàì îâéò ìáéú-ìçí áàîúìä ùì æáéçú æáç, å÷åøà ìéùé åìáðéå: "åé÷ãù àú éùé åàú áðéå åé÷øà ìäí ìæáç" (ôñ' ä). îï äîéìéí "åàú áðéå" ðéúï, ìëàåøä, ìäñé÷ ëé ëì áðéå ùì éùé äâéòå òîå ìæáç òí ùîåàì. äðçä æå îúçæ÷ú ìðåëç äñáøä, ùäâòúå ùì ùîåàì ìáéú-ìçí ìæáåç ìä' äééúä àéøåò ðãéø ìîãé, ëôé ùàôùø ìäñé÷ îúâåáú àðùé áéú-ìçí áùîòí òì áåàå ùì ùîåàì: "åéçøãå æ÷ðé äòéø ì÷øàúå" (ôñ' ã).[ý2] ùîåàì, äáà áîöååú ä', øàä àú áëåø áðéå ùì éùé, àìéàá, äúôòì îéôé úåàøå äîúàéí ìîìê, å÷øà: "àê ðâã ä' îùéçå" (ôñ' å).[ý3] àåìí ä' îåãéò ìå, ëé "äàãí éøàä ìòéðéí åä' éøàä ììáá" (ôñ' æ), åëé ìà äåà äîìê äîéåòã.[ý4] àçøéå äòáéø éùé ìôðé ùîåàì àú áðå äùðé, àáéðãá, åâí ìâáéå ääåøàä ìùîåàì æää: "âí áæä ìà áçø ä'" (ôñ' ç). ëê àéøò âí ìáðéå äàçøéí ùì éùé (ôñ' é). îùøàä ùîåàì ùàó ìà àçã îáðéå ùì éùé øàåé ìîìëåú, ôðä àìéå åùàì - "äúîå äðòøéí?" (ôñ' éà). áîéìéí àçøåú, àìîìà ùàì ùîåàì àú éùé òì àôùøåú äéîöàí ùì áðéí àçøéí, ìà äéä éùé îáéà ìôðéå áï àçø, åìëàåøä äéä ùîåàì àåøæ àú îéèìèìéå åçåæø ëìòåîú ùáà, îáìé ìîöåà àú äîéåòã ìîìåê òì äòí.

úùåáúå ùì éùé äééúä: "òåã ùÈàÇø ä÷èï åäðä øòä áöàï" (ùí). äøá çééí áï ñðéåø îã÷ã÷ îãáøéå àìä ùì éùé, ëé ùìåù úùåáåú òðä ìå: à. "ùÈàÇø" - îìùåï ùéøééí, ãäééðå äáï äðåúø äåà ôçåÌú åçñø çùéáåú; á. "ä÷èï" - ùååãàé àéðå øàåé ìîìëåú, ùäøé äâãåìéí îîðå ìà ðáçøå; â. "åäðä øòÆä áöàï" - àé àôùø ìäáéàå, ìôé ùáëê éåô÷ø äöàï ìôðé äàøéåú åäðîøéí.[ý5]

àåìí àìéáà ãçæ"ì ìà äéä æä äðåñç äîìà ùì äùéçä ùäúðäìä áéï ùîåàì ìéùé. òì ôé äîåáà áéì÷åè äîëéøé äëçéù éùé àú òåáãú ÷éåîå ùì áï ðåñó, åø÷ áìçöå ùì ùîåàì, ùäñúîê òì ãáøéí îôåøùéí îôé äâáåøä, ðéàåú ìäåãåú áòåáãú ÷éåîå ùì àåúå áï áìúé ðçùá, ùäåøç÷ îàçÈéå âí áòú ùäúøçù àéøåò ëä çùåá áçéé äòéø áéú-ìçí - áé÷åøå ùì ùîåàì äðáéà. òì ôé äîãøù äúðäìå áéï äùðééí çéìåôé äãáøéí äáàéí:

àîø ìå ùîåàì ìéùé: 'äúîå äðòøéí'? àîø ìå: úîå. àîø ìå: ä÷á"ä àîø ìé 'ìê åàùìçê àì éùé' åàúä àåîø 'úîå'? àîø ìå 'òåã ùàø ä÷èï åäðä øåòä áöàï'.[ý6]

áøí ùîåàì ìà åéúø åäåãéò ìéùé, ëé ìîøåú ãáøéå åìîøåú äèåøç ùáäçæøú äáï äðåñó îï äùãä, äåà éîúéï òã áåàå: "ùÄìçä å÷çðå ëé ìà ðÈñÊá òã áÌÊàåÉ ôä" (ùí). ñåó äñéôåø éãåò: "åéùìç åéáéàäå åäåà àãîåðé òí éôä òéðéí[ý7] åèåá øÊàé åéàîø ä' ÷åí îùçäå ëé æä äåà. åé÷ç ùîåàì àú ÷øï äùîï åéîùç àúå á÷øá àçéå åúöìç øåç ä' àì ãåã îäéåí ääåà åîòìä..." (ôñ' éá-éâ).

ëàîåø, ñéôåø æä îòåøø ùàìåú ÷ùåú áãáø äúðäâåúå ùì éùé, áîéåçã ìðåëç äúòìîåúå î÷éåîå ùì ãåã, äï îùåí ùìà äáéàåÉ òí ùàø áðéå ì÷áì àú ôðé ùîåàì, åäï îùåí ùòðä áùìéìä òì ùàìú ùîåàì áãáø äéîöàí ùì áðéí ðåñôéí (ìôé äîãøù).

äúîéää ìðåëç äúðäâåú æå ùì éùé îúòöîú áùì äëøúðå àåúå, àú çëîúå åàú îéãåúéå, ùäøé âãåì äãåø äéä, ëôé ùòåìä îãáøé äîôøùéí åáîéåçã îîãøùé çæ"ì. åäøé îñôø ãåâîåú:

à. áäîùê äëúåáéí îñåôø òì éùé: "åãåã áï àéù àôøúé äæä îáéú ìçí éäåãä åùîå éùé åìå ùîÊðä áðéí åäàéù áéîé ùàåì æ÷ï áà áàðùéí" (ùî"à é"æ, éá). ëéãåò "àéù" àå "àðùéí" áî÷øà òðééðí ëáåã åçùéáåú, ëôé ùáéàø øù"é òì àúø: "ðîðä áëðñéåú äçùåáéí",[ý8] åáãåîä ìå áéàø àáøáðàì: "äéä éùé áéîé ùàåì æ÷ï åðùåà ôðéí, äåà äøàù, åæäå àåîøå: 'áà áàðùéí'" (òî' øðç). åëï ìùåï äúøâåí áôñå÷ðå: "îðé ááçéøéà". øáåúéðå ãøùå òì éùé: "ùéöà áàåëìåñà åðëðñ áàåëìåñà åãøù áàåëìåñà... úðà: àéï àåëìåñà ôçåúä îùéùéí øéáåà".[ý9] áò÷áåú ãøùä æå áéàøå âí øìá"â: "ìâåãì îòìúå äéä áà ëàùø éáåà òí çáåøä ðëáãú îàðùéí ùìîéí, øáéí äéå îìååéí àåúå", åø"é îèøàðé: "áà áëìì àðùéí çùåáéí åäâåðéí".

á. òì äîéìéí: "éùé áéú äìçîé" (ùî"à è"æ, à) ãøù øáé ùîåàì áø ðçîï áùí øáé ùîòåï áï ì÷éù: "ùäéä áï úåøä, ùëúåá áå: 'ìëå ìçîé áìçîé'" (îùìé è', ä).[ý10]

â. òì äéåú éùé îâãåìé äãåø àðå ìîãéí îï äîåáà áîãøù òì ãáøé ùîåàì àì éùé "ùìçä å÷çðå": "àîø øáé ùîåàì áø ðçîï: ìôé ùáòåìí äæä ìà éùáå ùðé âãåìé òåìí òã ùéùá ãåã áéðéäí" åëå'.[ý11] òì ôé éì÷åè äîëéøé äéä éùé øàù äñðäãøéï.[ý12]

ã. áäñáéøå àú äîòáø îìùåï øáéí ììùåï éçéã áôñå÷ ã: "åéçøãå æ÷ðé äòéø ì÷øàúå åéàîø ùìåí áåàê" øã"÷ ëåúá, ëé äéçéã äãåáø äåà "äâãåì ùáæ÷ðéí äéä, åàôùø ùÆéÄùÇé äéä".

ä. äðáéà îéëä ðéáà: "åä÷ÅîÊðå òìéå ùáòä øòéí åùîÊðä ðñéëé àãí" (ä', ã), åìôé çæ"ì ëìåì éùé áéï àåúí ùîåðú "äðñéëéí".[ý13]

å. "ùáòä àáåú ùëáå áëáåã òåìí åìà ùìèä áäí øéîä åúåìòä: àáøäí éöç÷ åéò÷á åòîøí àáé îùä åáðéîéï áï éò÷á åéùé àáé ãåã åëìàá, åéù àåîøéí àó ãåã, ùðàîø: 'ìëï ùîç ìáé åéâì ëáåãé àó áùøé éùëÌÊï ìáèç' (úäéìéí è"æ, è)".[ý14]

æ. ãøùåú øáåú ãøùå çæ"ì áùáçå ùì éùé, ëâåï: "æ' ùìà ùìè áäí éöø äøò áòåìí, åàìå äï: àáøäí, éöç÷, éò÷á, îùä, àäøï, ãåã åéùé"; "â' ðáøàå áìà çèà: òîøí, éùé åëìàá".[ý15]

ç. òì îòìúå ùì éùé éù ììîåã éåúø îëåì îäãøùä äáàä, ùìôéä ìà äéä áå áéùé ëì çèà: "àøáòä îúå áòèéå ùì ðçù,[ý16] åàìå äï: áðéîéï áï éò÷á, åòîøí àáé îùä, åéùé àáé ãåã åëìàá áï ãåã, åëåìäå âîøà, ìáø îéùé àáé ãåã, ãîôøù áéä ÷øà, ãëúéá: 'åàú òîùà ùí àáùìí úçú éåàá òì äöáà åòîùà áï àéù åùîå éúøà äéùøàìé àùø áà àì àáéâì áú ðçù àçåú öøåéä àí éåàá' (ùî"á é"æ, ëä). åëé áú ðçù äåàé? åäìåà áú éùé äåàé, ãëúéá: 'åàçéåúéäí öøåéä åàáéâéì' (ãä"à á', èæ)? àìà áú îé ùîú áòèéå ùì ðçù".[ý17]

ëì àìå îçæ÷éí àú äúîéää ìî÷øà äîñåôø òì éùé áòú îùéçú áðéå åîòöéîéí àú äùàìåú ùäöâðå ìòéì. ôéøåùéí øáéí ðàîøå åðëúáå ëãé ìáàø àú ñéôåø îùéçúå ùì ãåã ìîìê åàú äéçñéí äéåöàéí ãåôï áéðå ìáéï àáéå.[ý18] ìäìï ððñä ìäáéà äñáø àçã, îåæø åîåôìà, ùî÷åøå áãáøé ÷áìä, åäîáåññ òì çñéãåúå åòì éøàú çèàå äîåôìâéí ùì éùé.[ý19]

ñéôåø äîòùä, ùòìéå îáåññ äñáøðå, ðîöà áëîä î÷åøåú, ùäòé÷øééí ùáäí: éì÷åè äîëéøé, ìø' îëéø áø' àáà îøé,[ý20] "úåøú äîðçä" ìø' éò÷á ñ÷éìé, úìîéã äøùá"à,[ý21] "éì÷åè îòí ìåòæ",[ý22] ñôø "îøàéú òéï" ìçéã"à,[ý23] "ëìé é÷ø" òì ñôø ùîåàì[ý24] å"àâãåú äéäåãéí".[ý25] ìäìï äðåñç äîåáà áéì÷åè äîëéøé, åáùåìéå çéìåôé äâøñàåú àùø áî÷åøåú äàçøéí:

éùé øàù ìñðäãøéï äéä, åìà äéä éåöà åðëðñ àìà áàåëìåñà áñ' øáåà. åäéå ìå ñ' áðéí âãåìéí,[ý26] åôéøù îàùúå[ý27] â' ùðéí. ìàçø â' ùðéí äéúä ìå ùôçä ðàä åðúàååä ìä.[ý28] àîø ìä: áúé, ú÷ðé òöîê äìéìä, ëãé ùúéëðñé àìé áâè ùçøåø. äìëä äùôçä åàîøä ìâáøúä: äöéìé òöîê åðôùé åàãåðé îâéäðåí.[ý29] àîøä ìä: îä èòí? ùçä ìä àú äëì. àîøä ìä: áúé, îä àòùä, ùäéåí â' ùðéí ùìà ðâò áé? àîøä ìä: àúï ìéê òöä, ìëé ú÷éðé òöîê åàó àðé ëê, åìòøá ëùéàîø ñâøé äãìú úéëðñé àú åàöà àðé.[ý30] åëê òùúä. ìòøá òîãä äùôçä åëáú àú äðø, áàú ìñâåø àú äãìú, ðëðñä âáøúä åéöàä äéà.[ý31] òùúä òîå ëì äìéìä åðúòáøä îãåã.[ý32] åîúåê àäáúå òì àåúä ùôçä éöà ãåã àãåí îáéï àçéå. îëàï àîøå çëîéí: öøéê àãí ì÷ùè òöîå åìòîåã ëðâã àùúå áùòä ùäéà òåìä îáéú äèáéìä. ìè' çãùéí áé÷ùå áðéä ìäåøâä åàú áðä ãåã, ëéååï ùøàå ùäåà àãåí.[ý33] àîø ìäí éùé: äðéçå ìå åéäéä ìðå îùåòáã åøåòä öàï.[ý34] åäéä äãáø èîåï ë"ç ùðä. ëéååï ùàîø ìå ä÷á"ä ìùîåàì: 'ìê àùìçê àì áéú éùé äìçîé',[ý35] ëéååï ùäìê ä÷øéáå ìå àú àìéàá. ëéååï ùøàäå àîø: 'àê ðâã ä' îùéçå'. àîø ä÷á"ä: 'àì úáè àú îøàäå' åâå'. ä÷øéá äá' åäâ' òã ùáòú áðéå. àîø ìå ùîåàì ìéùé: 'äúîå äðòøéí'? àîø ìå: 'úîå'. àîø ìå: 'ä÷á"ä àîø ìé ìê åàùìçê àì éùé åàúä àåîø ìé úîå'? àîø ìå: 'òåã ùàø ä÷èï åäåà øåòä áöàï' [ëê áî÷åø]. àîø ìå: 'ùìç åäáéàå'. ëéååï ùáà äúçéì äùîï îáöáõ åòåìä.[ý36] àîø ìå ä÷á"ä ìùîåàì: 'àúä òåîã åîùéçé òåîã, ÷åí îùçäå ëé äåà æä'. ôéðä äùîï òì øàùå åð÷øù áàáðéí èåáåú åîøâìéåú, çæø äùîï îìà ëùí ùäéä åäéä éåøã òì ôé îéãåúéå. åéùé åáðéå äéå òåîãéï áøúú åàéîä. àîøå: 'ìà áà ùîåàì àìà ìáæåúéðå åìäåãéò ìéùøàì ùéù ìå áï ôñåì'.[ý37] åàîå ùì ãåã ùîçä îáôðéí åòöáä îáçåõ. ëéååï ùðèì ëåñ éùåòåú ùîçå ëåìï.[ý38] òîã ùîåàì åðù÷å òì øàùå. ôúç åàîø: 'ä' àîø àìé áðé àúä' (úäéìéí á', æ). áàåúä ùòä àîøä àîå: 'àáï îàñå äáåðéí' (ùí ÷é"ç, ëá) - 'äáðéí'[ý39] ëúéá, àîøä: 'àé áï, ùîàñå àåúê àçéê, äéúä ìøàù ôéðä åòìéú òì ëåìï'.[ý40] àîøå ìä áðéä: 'îàú ä' äéúä æàú' (ùí, ëâ), ìôéëê: 'æä äéåí òùä ä' ðâéìä åðùîçä áå' (ùí, ëã).[ý41]

ìàåø äñéôåø äîåôìà åäîåæø äæä îåáðéí äéèá ãáøé äçéã"à, áò÷áåú äîåáà áîãøù "ôñé÷úà æåèøúà": "åîôðé îä ðëúá [= ñôø øåú]? ìééçñ ìãåã áï éùé",[ý42] ëé ùîåàì ëúá àú ñôø øåú "ëãé ìééçñ áå ãåã áï éùé, ìäåãéò ùäåà áï éùé åàîå ìà æðúä ç"å".[ý43]

îãøù ðòìí æä èòåï, ëîåáï, áéàåø. òåáø ìáéàåøå ð÷ãéí åðàîø, ëé äåà ñåáá ñáéá ääìëä: "òîåðé åîåàáé àñåøéí åàéñåøï àéñåø òåìí, àáì ð÷áåúéäí îåúøåú îéã",[ý44] àùø éñåãä áìéîåã ùìéîãåðå çæ"ì: "òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú^".[ý45] áäñúîê òì äìëä æå ðùà áåòæ àú øåú ìàéùä, ìàçø ùäâåàì ñéøá ìùàúä áðéîå÷: "ôï àùçéú àú ðçìúé" (øåú ã', å).[ý46]

àåìí äìëä æå ìà ð÷áòä áéùøàì, åâí ìàçø ùãåã ðîùç ìîìê, çæø ãåàâ äàãåîé åáé÷ù ìôñåì àú ãåã ìîìëåú áâéï äôÌÀñåì, ëáéëåì, ùáééçåñå, ãäééðå òåáãú äéåúå îöàöàéä ùì øåú äîåàáééä:

ëéååï ùøàä ùàåì àú øàù äôìùúé áéãå [ùì ãåã], äúçéì ùåàì òìéå, àí îôÌÆøõ äåà îìê äåà, àí îæÆøç äåà ùåôè äåà. åäéä ùí ãåàâ äàãåîé áàåúä ùòä åàîø ìå: àôéìå äåà îôøõ ìà ôñåì äåà? ìà ôñåì îùôçä äåà? ìà îøåú äîåàáéä äåà? àîø ìå àáðø: åìà ëáø ðúçãùä äìëä: 'òîåðé åìà òîåðéú'? àîø ìå: àí ëï 'àãåîé åìà àãåîéú, îöøé åìà îöøéú'? àðùéí ìîä ðúøç÷å, ìà 'òì ãáø àùø ìà ÷ãîå àúëí áìçí åáîéí' (ãáøéí ë"â, ä), äéä ìäí ìðùéí ìäåöéà ì÷øàú ðùéí? ðúòìîä äìëä îòéðéå ùì àáðø ìùòä. àîø ìå ùàåì: äìëä ùðúòìîä îòéðéê, öà åùàì ìùîåàì åáéú ãéðå. ëéååï ùáà àöì ùîåàì ááéú ãéðå àîø ìå: äãà îðéï àéú ìê, ìà îï ãåàâ? îéðé äåà åàéðå éåöà áùìåí îï äòåìí. ìäåöéàê çì÷ àé àôùø, ãëúéá: 'ëì ëáåãä áú îìê ôðéîä' (úäéìéí î"ä, éã), ìàéùä ùìà ìäåöéà åìàéù ìäåöéà, 'åàùø ùëø òìéê' (ãáøéí ë"â, ä) åâå', ìàéù ìéúï ùëø åìà ìàéùä.[ý47]

äååéëåç åäîçìå÷ú áãáø äìëä æå äåëøòå ø÷ ëàùø òîùà "çâø çøáå ëéùîòàì åàîø: ëì îé ùàéðå ùåîò äìëä æå ééã÷ø áçøá. ëê î÷åáìðé îáéú ãéðå ùì ùîåàì äøîúé: 'òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú'".[ý48]

äñáø ðøçá ìùìáéä äùåðéí ùì îçìå÷ú æå àðå îåöàéí àöì äâøé"æ ñåìåáééö'é÷. ìãáøéå, çéìå÷é äãòåú ìà äéå òì òöí ääìëä, ùìâáéä äééúä úîéîåú ãòéí, àìà òì äàåôï ùáå ðìîãä. ëéãåò, ÷ééîéí ùðé òøåöéí ùáàîöòåúí ðìîãåú äìëåú:

à. ãøùåú áé"â äîéãåú ùáäï äúåøä ðãøùú. äìëä ùðìîãú áãøê æå òì éãé áéú ãéï àçã, éëåìä ìäéñúø òì éãé áéú ãéï àçø áú÷åôä îàåçøú éåúø.

á. äìëåú ìîùä îñéðé, ùàåúï àéï áéú ãéï àçø éëåì ìáèì.

ääìëä "òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú" - îñáéø äøá ñåìåáééö'é÷ - äééúä éãåòä, ëôé ùøàéðå, ëáø áéîé áåòæ, àåìí äàåôï ùáå ìîãå àåúä çæ"ì ìà äéä áøåø. áîéìéí àçøåú: äéä ñô÷ àí äéà ðãøùú áàçú îé"â îéãåú, àå ùîà äéà äìëä ìîùä îñéðé. äâåàì éãò àó äåà àú ääìëä "òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú", àåìí ìãòúå î÷åøä äéä áìéîåã îé"â îéãåú, åìôéëê èòï áàåæðé áåòæ, ëé àîðí áàåúä ùòä éëåì äåà ìùàú àú øåú, àåìí äåà çåùù ìæøòå àí éåí àçã é÷åí áéú ãéï àçø, ùéãøåù áòðééï æä ãøùä ùåðä åéáèì àú ääìëä "òîåðé åìà òîåðéú" åééîöà æøòå ôâåí ìîôøò.

øàéä ìëê ùçùùå ùì äâåàì äéä îåöã÷, ìëàåøä, äéà äòåáãä ùãåàâ äàãåîé äùúîù áñáøúå æå ëãé ìùìåì àú æëåúå ùì ãåã ìîìëåú. îëéååï ùìãòúå ùì ãåàâ î÷åø ääìëä äéä áàçú îé"â îéãåú, áé÷ù ì÷ò÷ò àåúå áàîöòåú ìéîåã ùåðä, ãåâîú: "îöøé åìà îöøéú", "îîæø åìà îîæøú", äùÒÈí ìàì àú ìéîåãí ùì çæ"ì. àáðø, ùéãò àó äåà àú ääìëä, èòä ìùòä ÷ìä åñáø ùäöã÷ òí ãåàâ, ìôé ùääìëä ðìîãú áé"â îéãåú, åìà áãøê ùì äìëä ìîùä îñéðé. ìôéëê ùìç ùàåì àú àáðø ìáéú ãéðå ùì ùîåàì, òì îðú ìáøø îäå î÷åø ääìëä. ääëøòä äñåôéú ðôìä ëàùø òîùà äëøéæ áøáéí: "ëê î÷åáìðé îáéú ãéðå ùì ùîåàì äøîúé: 'òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú'", ãäééðå: î÷åø äãéï àéðå ìéîåã îé"â îéãåú àìà äìëä ìîùä îñéðé, åìôéëê àéï ìäùéá òìéå àå ìãçåúå.[ý49]

áéîéå ùì éùé òãééï ìà äéä î÷åøä ùì äìëä æå îáåøø, åéùé çùù ùîà éúáøø ùàéï äåà òöîå øàåé ìáåà á÷äì. ìëï áé÷ù ìèäø àú æøòå áëê ùééùà ìàùä ùôçä; äáï ùééååìã, éäéä àîðí òáã ëàîå, àåìí ìàçø ùéùåçøø éäéä ëéùøàì ìëì ãáø, ëãáøé äîùðä: "ø' èøôåï àåîø: éëåìéï îîæøéï ìéèäø, ëéöã? îîæø ùðùà ùôçä áðä òáã, ùéçøøå ðîöà äáï áï çåøéï".[ý50]

ìîèøä æå áé÷ù éùé ìéùà àú ùôçúå äðëøééä.

àîðí ìùåï äîãøù: "äéúä ìå ùôçä ðàä åðúàååä ìä", åëï áäîùê: "îúåê àäáúå òì àåúä ùôçä", ñåúø, ìëàåøä, àú äáéàåø ùäöòðå ìòéì, åîøîæ ùø÷ úàååú áùøéí äéà ùäðéòä àú éùé. àåìí îñúáø, ùáäñáøå ùì äøá ñåìåáéö'é÷ úîëå øáéí îäàçøåðéí. ëê, ìîùì, ëúá äçéã"à áùí äøî"ò îôàðå, ëé éùé "ñáø ùáà îôñåì îåàáéú åøöä ìèäø æøòå ìáåà òì äùôçä òì úðàé, ëî"ù ø' èøôåï".[ý51] âí áéì÷åè îòí ìåòæ îöåé äñáø æää, äîçæ÷ àú áéàåø äîãøù ùäåáà ìòéì: "åéùé òùä ëï ëé äéå àçøéí ùèòðå ùæøò éùé àñåøéí ìáåà á÷äì, ëéååï ùáà îøåú äîåàáéä, åìöàú éãé äëåì áé÷ù ìèäø àú æøòå, ëîå ùäãéï äåà ùäðåùà ùôçä éëåì ìèäø æøòå, ùäáï ëîåúä åëùîùçøøå ðéúø".[ý52]

ñéôåø äçìôúä ùì äùôçä áàùú éùé îòåøø ùàìåú ðåñôåú, î÷öúï îòùéåú åî÷öúï äìëúéåú. ëê, ìîùì, àôùø ìúîåä, àí éùé çùù ùàñåø ìå ìáåà òì àùúå, ëéöã æä äúçìôä àùú éùé òí ùôçúä åìà çùùä ìáéàúå?[ý53] ëîå ëï éù ìùàåì, îãåò ìà âéìúä àùú éùé ìàéùä åìáðéä ëéöã ðúòáøä, åáëê äééúä îñéøä ëì ìæåú ùôúééí îîðä åîãåã?[ý54] ùàìä îúá÷ùú àçøú äéà, ëéöã æä ìà äøâéù éùé áàåúí øâòéí àéðèéîééí áäáãì ùáéï àùú çé÷å åàí áðéå, ìáéï ùôçúå, ùîòåìí ìà éãò àåúä ÷åãí ìëï? æàú åòåã, îáçéðä äìëúéú, äàí ãåã ùðåìã îáéàä æå àéððå "áï úîåøä", ùäåà áéï àìä ùòìéäí ðàîø: "åáøåúé îëí äîÊøãéí åäôåùòéí áé" (éçæ÷àì ë', ìç)?[ý55]

ùàìä àçøåðä æå ðùàì äâàåï øáé éåñó çééí, áòì "áï àéù çé", åæå ìùåï äùàìä åúùåáúä:

[ùàìä] àúîåì äééðå ìåîãéí ùå"ò àå"ç áçáøä, åìîãðå ñéîï ø"î, åðú÷ùéðå áëîä ãáøéí ùìà éãòðå ìôåúøí... åäá', îöéðå áñòéó â', ùîðä áëìì úùòä îéãåú àú áðé úîåøä. åëúá á'áàø äéèá': 'ö"ò: ãäìà éò÷á ðúëååï ìøçì åáà òì ìàä', åöééï òì îâ"à. åøàéðå äééùåá áîâ"à[ý56] åìà ðúøååä öîàåððå áæä. åàðçðå ðú÷ùéðå òåã îï ãåã äò"ä, ãàøæ"ì, éùé áà òì àùúå, åçùá ùäéà ôéìâùå åéöà ãåã äò"ä îáéàä æå...

[úùåáä] ...åàùø ùàìú òì áðé úîåøä, ùéò÷á àò"ä áà òì ìàä åçùá ùäéà øçì, åéùé áà òì àùúå åçùá ùäéà ôéìâùå, åúéøåõ äâàåï îâ"à ìà äøååä öîàåðê, ëï äåà. åâí úøàä òåã ìäâàåï çéã"à æ"ì á"áøëé éåñó", ùäáéà á' úéøåöéí îï äøàá"ã æ"ì åä÷ùä áúéøåöéí àìå ÷åùéåú çæ÷åú, ò"ù. åàðà òáãà ð"ì áñ"ã áæä, ëé öãé÷éí âîåøéí ëîå éò÷á àò"ä åéùé ò"ä áùòú äúùîéù àéï ìäí úàååä âùîéú áæä. åàò"ô ùäâåó îúòðâ áàëéìä åùúééä, òí ëì æä äöãé÷éí îöîöîéí ëååðúí áîöååä áìáã ì÷ééí îöååú 'àæ úúòðâ òì ä'', ùäòåðâ ùìäí äåà ø÷ ìùí ùîéí. åëï äòðééï áúùîéù äîéèä ùìäí. åìà òåã àìà ùáùòú äúùîéù îîù, ùäåà ãá÷åú âåôà áâåôà, îôùèéí ëååðúí îîòùä äúùîéù äâåôðéåú ùòåùéí ìîèä òì îéèúí, åçåùáéí áëååðåú òîå÷åú áééçåã äñôéøåú åùîåú ä÷åãù áæéååâ äîéãåú ìîòìä, åàéï îøâéùéí áîòùä, åàéï îçùáéí åîöééøéí áãòúí áòú ãá÷åúí âåôà áâåôà àú äàéùä ùìäí ùäí îùîùéí òîä, åëàéìå àåúä ùòä àéðå îùîù òí àéùä. åòì ëï îä ùééê ìåîø ìâáé ãéãäå òðééï úîåøä? ãäà éò÷á àò"ä áùòú îòùä áãá÷åú âåôà áâåôà îçùáúå äééúä ôåðä ìîòìä áæéååâé äîéãåú äòìéåðåú, åìà áàä øçì áîçùáúå åìà ðúëååï ìä åìà ðúï òì ìáå ìà øçì åìà àçøú. åëï éùé áòú äúùîéù îîù ùãá÷ âåôà áâåôà ìà áà áîçùáúå ìà ôéìâùå åìà àùúå åìà äøâéù òí îé äåà ãá÷ áàåúí øâòéí ùì äúùîéù. åòì æä àîøä àùúå ùì ø"à: 'ãåîä ëîé ùëôàå ùã'. ëìåîø, îöã äðàä äâåôðéú åäâùîéú ãåîä áùòú îòùä ëàéìå ëôàå ùã, ãàéï ìå îçùáä áâåôðéåú åâùîéåú, ëé îçùáúå ÷ùåøä áæéååâé äîéãåú ìîòìä. ëëä ãøëï ùì öãé÷éí äâãåìéí, åìëï ìà ùééê áäå òðééï áðé úîåøä.[ý57]

äùéçä äîùåáöú áôñå÷é úäéìéí ùùÒÈí äîãøù áôé àçéå ùì ãåã åáôé àîå ëàùø ðîùç ãåã, îìîãú, ëé ìãòú äîãøù ðòùä è÷ñ äîùéçä ìòéðé îùôçúå ùì ãåã. àåìí ôåîáéåú äîùéçä ùðåéä áîçìå÷ú. ìãòú øáéí îäôøùðéí ðòùúä äîùéçä áäñúø, àå ìëì äéåúø áðåëçåú éùé áìáã. àú äàîåø áëúåá: "åéîùç àúå á÷øá àçéå" (è"æ, éâ), äòùåé ììîã òì ëê ùäîùéçä äúáöòä áðåëçåú äàçéí, îáàøéí àåúí ôøùðéí ëàéìå ðëúá: "î÷øá àçéå".[ý58] òì ôé ôéøåù 'ãòú î÷øà', àó éùé ìà éãò òì îùéçúå ùì áðå, ùëï ùîåàì ìà ôéøù ìéùé îãåò äåà îá÷ù ìáçåø àçã îáðéå, åéùé òìåì äéä ìèòåú åìçùåá ùùîåàì îçôù ðòø ìùøúå.[ý59] ùé÷åì îøëæé äîèÆä ìëéååï ôéøåù æä äåà, ùàí àîðí øàå äàçéí àú îùéçúå ùì àçéäí ìîìëåú, ÷ùä ìäáéï ëéöã ãéáø àìéàá àì ãåã áìùåï çøéôä åäàùéîå áðèéùú äöàï åáäô÷øúå, ëàéìå ìà éãò ùäåà äîìê äîùåç: "àðé éãòúé àú æãÊðê åàú øò ìááê ëé ìîòï øàåú äîìçîä éøãú" (é"æ, ëç-ëè). îñ÷ðúå ùì áòì 'ãòú î÷øà' äéà, ìôéëê: "îòùä äîùéçä áãéï äåà ùééòùä áñåã, åéùé äëðéñ àú áðéå ìçãø ùáå ùää ùîåàì åäåöéàí æä àçø æä".[ý60]

àåìí, ëàîåø, îï äîãøù ùáéì÷åè äîëéøé (åáî÷åøåú äî÷áéìéí) îùîò ùäàçéí, ëîå âí éùé åøòééúå, àîå ùì ãåã, øàå àú äðòùä. ëîå ëï îñåôø áéì÷åè äîëéøé áîôåøù: "ëéååï ùáà [ãåã] äúçéì äùîï îáöáõ åòåìä... ôéðä äùîï òì øàùå åð÷øù áàáðéí èåáåú åîøâìéåú. çæø ä÷øï îìà ëùí ùäéä åäéä éåøã òì ôé îéãåúéå åéùé åáðéå äéå òåîãéï áøúú åàéîä". åáò÷áåú äîãøù äìëå âí ëîä îï äôøùðéí.[ý61]

ðåñó òì äôñå÷éí ùðàîøå áîòîã îùéçúå ùì ãåã åùäåáàå ìòéì, îöåééí áñôø úäéìéí ëîä ôñå÷éí, ä÷ùåøéí àó äí àìéáà ãçæ"ì ìñéôåø îùéçúå ùì ãåã, åäîìîãéí òì úâåáúå ìáùåøä ùàéï äåà áï îîæø, àìà áï çå÷é åîéåçñ äøàåé ìîìëåú: "ä' ìà âáä ìáé åìà øîå òéðé" (úäéìéí ÷ì"à, à); "äï áòååï çåììúé åáçèà éçîúðé àîé" (ùí ð"à, æ);[ý62] "îåæø äééúé ìàÆçÈé åðëøé ìáðé àîé" (ùí ñ"è, è).[ý63]

åëï ãøùå çæ"ì òì äôñå÷ "àæ àîøúé äðä áàúé áîâìú ñôø ëúåá òìÈé" (úäéìéí î', ç) - "àîø ãåã: ëùîùçðé ùîåàì äøåàä àæ àîøúé äðä áàúé ìâãåìä åëáåã".[ý64] äçéã"à îñá ôñå÷ æä ìòðééððå, åäåà îåñéó åîáàø ùëàùø ðúáøø ééçåñå ùì ãåã, äééúä æå äåëçä ùòã òúä äéå "îìéæéí ç"å òìéå".[ý65]

åòåã ãøùå çëîéí: "'òåã ùàø ä÷èï' - åëúéá: 'åãåã äåà ä÷èï' (ùî"à é"æ, éã). åëé àéï àðå éåãòéï ùãåã äåà ä÷èï? àìà ìäåãéòê öã÷å ùì ãåã, ãåã äéä øåòä åàó òì ôé ùðòùä îìê òì éùøàì äåà ãåã á÷èðå".[ý66] áéåãòðå òúä îä òáø òì ãåã îàæ ìéãúå åòã ùàáéå éùé úéàø àåúå áôðé ùîåàì áùí äúåàø "ä÷èï", î÷áìú ãøùú çæ"ì æå, ùìôéä ðùàø ãåã áãøâú "÷èï" âí ìàçø îùéçúå, îùîòåú îéåçãú, äùåôëú àåø çãù òì öðéòåúå åòì òðååúðåúå.

ñéôåø ìéãúå äîåæø åäîåôìà ùì ãåã îöèøó ìùåøú ñéôåøéí ãåîéí äîùåáöéí áúåìãåú ùåùìúå, åäòåñ÷éí ááðéí ùðåìãå îáú ùäúòáøä îàáéä (îåàá), îëìä ùäúòáøä îçîéä (ôøõ), îâéåøú ùäúâðáä ìâåøï ëãé ìùëá ìîøâìåú áòìä äîéåòã (òåáã), åòúä, ëàîåø, âí îàùú-çé÷ çå÷éú ùäúçìôä òí ùôçúä ëãé ìäéáòì òì éãé áòìä ùôøù îîðä (ãåã). òì îðú ìæëåú ìäøåú åìéìã ðàìöå ëì äðùéí äîòåøáåú áìéãåú àìå ìð÷åè úëñéñé òøîä ùåðéí åîùåðéí: äù÷àú äàá áééï (áú ìåè), äúçôùåú ìæåðä äîîúéðä òì àÅí äãøê (úîø), äúâðáåú ìâåøï áàéùåï ìéì (øåú) åäñúððåú ìçãø àôì ùáå äáòì îîúéï ìùôçúå äðåëøéú (àùú éùé). òì ëì àìä àôùø ìä÷ùåú: åëé ìà îöà ä÷á"ä ãøëéí ðàåú éåúø åáæåéåú ôçåú ìäáéà ìàååéø äòåìí àåúä îøâìéú é÷øä, åãåã ùîä? îãåò öøéê äéä îåùéòí ùì éùøàì ìäéååìã áãøëéí ò÷ì÷ìåú åðôúìåú?

äúùåáä ìùàìä æå àøåëä äéà, åçåøâú îòðééðå ùì îàîø æä,[ý67] åìôéëê ðñúô÷ áàîéøä, ùäåìãúå ùì ãåã áàåôï ùáå ðåìã ìà äééúä î÷øéú, àìà úåöàä ùì 'úëðåï' ÷ôãðé ùì îñåáá äñéáåú. ëê, ìîùì, îåñøéí ìðå çæ"ì òì ëîä àéøåòéí ùàéøòå áîäìê äùðéí ù÷ãîå ìäåìãú ãåã. àéøåòéí àìä ðøàéí áîáè øàùåï ëî÷øééí, àê ëàùø áåçðéí àåúí ëî÷ùä àçú åîúåê éãéòú îä ùàéøò ìàçøéäí, ðéúï ìäéååëç ùëåìí îåáéìéí ìîèøä àçú: äáàúå ùì ãåã ìòåìí. ðãâéí æàú áùìåù äãøùåú äáàåú:

à. "àîø ø' éöç÷: àåúå äéåí ùáàú øåú äîåàáéä ìàøõ éùøàì îúä àùúå ùì áåòæ, äééðå ãàîøé àéðùé: òã ãìà ùëéá ùëáà ÷ééîà îðé áéúéä" [úøâåí: æä äåà ùàåîøéí äàðùéí: òã ùìà îú äîú, òåîã äîîåðä òì äáéú].[ý68]

á. "àîø ø' ðçîï áø éöç÷: àáöï æä áåòæ. åàîø ø' éöç÷: ÷"ë îùúàåú òùä àáöï ìáðéå, ùðàîø: 'åéäé ìå ùìùéí áðéí åùìùéí áðåú ùìç äçåöä åùìùéí áðåú äáéà ìáðéå îï äçåõ' (ùåôèéí é"á, è)... úðà: åëåìí îúå áçééå, åäééðå ãàîøé àéðùé: àé÷ôì åàåìéã çã èá îùúéï æøéæ" [úøâåí: æä äåà ùàåîøéí äàðùéí: ðùà àéùä àçøú åäåìéã àçã[ý69] - èåá îùéùéí àçøéí].[ý70]

â. "'åé÷ç áòæ àú øåú' (øåú ã, éâ) - àîøå: àåúä äìéìä ùáà òìéä îú".[ý71]

ùìåù ãøùåú àìä îåøåú áòìéì, ùä÷á"ä äëùéø àú ä÷ø÷ò ìäåìãú ãåã îáåòæ åøåú ãåå÷à, áîùê æîï øá: àùúå ùì áåòæ çééúä ø÷ òã àùø äâéòä îçìéôúä, øåú, åòí áåàä ùì æå äñúééí úô÷éãä; áðéå åáðåúéå ùì áåòæ, çúðéå åëìåúéå îúå áçééå, ëëì äðøàä òì îðú ùìà ìäàôéì òì ãåã, äáï äàçøåï ùòúéã ìäéååìã ìå; åáåòæ òöîå, îùäÄôøä àú øåú ñééí àú ééòåãå òìé àãîåú åäìê ìòåìîå.

àéï ìðå, ìôéëê, àìà ìçúåí àú îàîøðå áãáøé äæåäø ä÷ãåù òì ñéôåø éäåãä åúîø:

åàé úéîà àîàé ìà àééúé ÷á"ä àéðåï áðéï îàúúà àåçøà, àîàé îï ãà? àìà åãàé àöèøëà ìòåáãà ãà åìà àúúà àçøà. úøéï ðùéï äåå ãîðééäå àúáðé æøòà ãéäåãä åàúå îðééäå ãåã îìëà åùìîä îìëà åîìëà îùéçà, åàìéï úøé ðùéï ãà ëâååðà ããà, úîø åøåú ãîéúå áòìééäå á÷ãîéúà åàéðåï àùúãìå ìòåáãà ãà. úîø àùúãìú ìâáé çîåä... øåú îéú áòìä åìáúø àùúãìú áòåáãà ãà ìâáé ãáòæ... åàé úéîà àîàé ìà ðôé÷ òåáã îàúúà àçøà? àìà åãàé äéà àöèøéëú åìà àúúà àçøà. åúøéï àìéï àúáðé åàùúëìì æøòà ãéäåãä åúøååééäå áëùøåú òáãå ìîòáã èéáå òí àéðåï îéúééà ìàúú÷ðà òìîà ìáúø.[ý72]

[úøâåí: åàí úàîø, îôðé îä ìà äáéà ä÷á"ä áðéí äàìä îàéùä àçøú, ìîä îæå? àìà åãàé ùäéà ðöøëä ìîòùä äæä åìà àéùä àçøú. ùúé ðùéí äéå ùîäï ðáðä æøò éäåãä, åáàå îäï ãåã äîìê åùìîä äîìê åîìê äîùéç, åàìå ùúé ðùéí æå ëæå, úîø åøåú ùîúå áòìéäï áúçéìä åäï äùúãìå ìîòùä äæä. úîø äùúãìä àöì çîéä... øåú, îú áòìä åàçø ëê äùúãìä áîòùä æä àöì áåòæ... åàí úàîø ìîä ìà éöà òåáã îàéùä àçøú? àìà åãàé äéà ðöøëä ìæä åìà àéùä àçøú. åîùúé ðùéí àìä ðáðä åðúééñã æøò éäåãä, åùúéäï áëùøåú òùå, ìòùåú çñã òí äîúéí ùééú÷ï äòåìí àçø ëê.][ý73]

áúåê: îâãéí, ë"æ úùð"æ, òî' ý83-100.

[ý2]. äùååä ãáøé øã"÷ òì àúø: "^åéù ìôøùå ìùåï 'çøãä', ëé úîäå òì áåàå åôçãå àåìé äéä áòéø îé ùçèà çèà âãåì ùäöèøê ùîåàì äðáéà ìáåà äòéø, åæäå ^{ùàîøå: 'ùìåí áåàê', åäåà òðä ìäí: 'ùìåí', ëìåîø: àéï ãáø ø÷ ùìåí, àì úôçãå ëé 'ìæá}ÌÊ^{ç ìä' áàúé'"}. ãáøé äôøùðéí, ëàï åáäîùê äîàîø, îöåèèéí îîäãåøú "î÷øàåú âãåìåú äëúø", øîú âï úùð"â.

[ý3]. çæ"ì îöàå ùúé ñéáåú ìèòåúå ùì ùîåàì: à. ìéîåã ì÷ç òì âàååúå, ëàùø òðä ìùàìúå ùì ùàåì: "àé æä áéú äøÊàÆä" (ùî"à è', éç) áîéìéí: "àðëé äøÊàä" (ùí, éè) (àùø ìàåôï ùáå äéä öøéê ìòðåú ùîåàì, øàä: äøá çééí áï ñðéåø, àîøé ç"ï, ã, áðé-áø÷ úùð"ä, òî' ô-ôà). åëê ãøù øáé éäåùò ãñëðéï áùí øáé ìåé: "àîø ìå ä÷á"ä ìùîåàì: àúä ÷åøà òöîê øåàä, àðé îøàê ãáø ùàéï àúä øåàä. àéîúé äøàäå? áùòä ùàîø ìå: 'îìà ÷øðê ùîï' - 'åéàîø ä' àì ùîåàì àì úáè àì îøàäå'" (éì÷åè ùîòåðé, ç"á, åøùä úøì"ç, øîæ ÷ç; ñôøé ãáøéí ôéñ÷à éæ; îäã' ôéð÷ìùèéï, òî' ý30); á. ùîåàì øàä ðëåðä ùîàìéàá òúéã ìöàú îìê, àê ìà éãò "àí îáúå àí îîðå äîìëåú". åàîðí, áúå ùì àìéàá ðéùàä ìîìëåú, ëãëúéá: "åé÷ç ìå øçáòí àùä àú îçìú áú éøéîåú áï ãåéã àáéäéì áú àìéàá áï éùé" (ãä"á é"à, éç) (éì÷åè ùîòåðé, ùí, øîæ ÷ëã). øàåé ìöéåï äôéøåù äîåáà àöì àáøáðàì áùí 'àçøéí', åìôéå øàä ùîåàì ëé àìéàá äéä îëåòø åîâåðä, åìôéëê àîø "àê ðâã ä' îùéçå" ëðâã ùàåì, âáä ä÷åîä åäðàä.

[ý4]. áäñúîê òì ãáøé ä' "ëé îàñúéäå", çæ"ì îìîãéí, ëé îúçéìä äéä àìéàá øàåé ìîìëåú, àê æå ðùììä îîðå áâìì ëòñå: "àîø øáé îðé áø ôèéù: ëì ùëåòñ àôéìå ôåñ÷éï òìéå âãåìä îï äùîéí îåøéãéï àåúå. îðìï? îàìéàá, ùðàîø: 'åéçø àó àìéàá áãåã' (ùî"à é"æ, ëç)... åëé àæì ùîåàì ìîîùçéðäå... 'åéàîø ä' àì ùîåàì... ëé îàñúéäå' îëìì ãäåä øçéí ìéä òã äàéãðà" (ááìé ôñçéí ñå ò"á). åáìùåï äîãøù: "'àì úáè àì îøàäå' åâå', ùäéä ÷ôãï" (îãøù ùîåàì, îäã' áåáø, ðâ ò"à, àåú ä. àåúä ãøùä îåáàú ùí ÷åãí ìëï áãó îã ò"á, àåú â, àê ùí äìùåï: "÷åôãï"). ìàøéëåú øáä áòðééï æä øàä: àîøé ç"ï (ìòéì, äòøä ý3), òî' ôà-ôâ. éöåéï, ëé àìéáà ãàáøáðàì, äôåòì "îàñúéäå" àéððå îåñá àì àìéàá, àìà àì âåáä ÷åîúå, àí ëé áîéìéí "åä' éøàä ììáá" äòéã äëúåá "ùäéä ìáå áìúé úîéí åùìà äéä éôä îáôðéí ëîå ùäéä îáçåõ" (òî' øðâ).

[ý5]. àîøé ç"ï, òî' ôâ.

[ý6]. éì÷åè äîëéøé òì ñôø úäìéí, îäã' áåáø, ç"á, ÷æ ò"á, òì îæîåø ÷é"ç, ëá, àåú ëç. âí ìôé "éì÷åè îòí ìåòæ" àîø éùé ìùîåàì, ùàéï ìå òåã áðéí, åòì ëê úîä ùîåàì åàîø: "äìåà ä' ùìçðé" (éì÷åè îòí ìåòæ, ñôø ùîåàì à', éøåùìéí úùì"å, òî' ÷öç).

[ý7]. îï äúéàåø äæä, äîéåúø ìëàåøä, çæ"ì îñé÷éí, ëé ìùîåàì äéå çùùåú ëáãéí áàùø ìãåã, îëéååï ùàãîéîåúå äòìúä áôðéå àú æëøå ùì òùå äøùò, ùàó äåà äéä "àãîåðé ëÌËìå ëàãøú ùòø" (áøàùéú ë"ä, ëä): "'àãîåðé' - àîø ø' àáà áø ëäðà: ëåìå ùåôê ãîéí. åëéååï ùøàä ùîåàì àú ãåã àãîåðé, ëãëúéá: 'åéùìç åéáéàäå åäåà àãîåðé' ðúééøà (ìùåï îãøù ùîåàì: "äúçéì îëúú åòåìä", åøàä âøñàåú ðåñôåú áàåú å, äòøä ëâ). àîø: àó æä ùåôê ãîéí. àîø ìå ä÷á"ä: 'òí éôä òéðéí' - òùå îãòúå äåøâ, àáì æä îãòú ñðäãøéï äåøâ" (áøàùéú øáà úåìãåú ôøùä ñâ ëä; îäã' úéàåãåø-àìá÷, òî' ý688, åáùéðåéé ìùåï ÷èðéí âí áéì÷åè ùîòåðé, ç"á, øîæ ÷ëã. ìáéàåø äãáøéí øàä òåã: àîøé ç"ï, òî' ôã).

[ý8]. äùååä âí îä ùëúá øù"é òì áîãáø é"â, â: "ëì 'àðùéí' ùáî÷øà ìùåï çùéáåú".

[ý9]. ááìé áøëåú ðç ò"à; éáîåú òå ò"á; úðçåîà, îäã' áåáø, ôøùú î÷õ, ñéîï å.

[ý10]. éì÷åè ùîòåðé, ç"á, øîæ ÷ëã; îãøù ùîåàì, ðà ò"á, àåú á.

[ý11]. îãøù ùîåàì, ðá ò"á, ñåó àåú ä. áéì÷åè ùîòåðé, ç"á, øîæ ÷ëã, îåáàú äãøùä áùí "áø ðçîðé" åáùéðåéé ìùåï æòéøéí, ùäçùåá áäí ìòðééððå: "ùðé âãåìéí".

[ý12]. øàä ìòéì, äòøä ý6.

[ý13]. ááìé ñåëä ðá ò"á. äøùéîä äîìàä ùì ùîåðú äðñéëéí äéà: éùé, ùàåì, ùîåàì, òîåñ, öôðéä, öã÷éä, îùéç åàìéäå (÷ééîåú ðåñçàåú àçøåú, ùàéï æä äî÷åí ìáøøï. ìòðééððå ãé áéãéòä, ëé éùé ðëìì áëåìï). øù"é áôéøåùå òì îéëä ëåúá: "åùîåðä, øáåúéðå ôéøùå ùîåúéäï áîñëú ñåëä åàéðé éåãò îäéëï ìîãå", åëï ëúá ááéàåøå ìîñëú ñåëä: "ìà éãòúé áäí èòí". øù"é âí àéðå îáàø àú äúåàø "ðñéëé àãí", àåìí äúøâåí äàøîé îúøâí: "úîðéà øáøáé àðùà", åøã"÷ ááéàåøå ìîéëä îáàø: "åäøåòéí åäðñéëéí éäéå ùøé äîìê äîùéç, ùéäéå øåòé éùøàì áîöååúå åðñéëéí îîåðéí òìéäí".

[ý14]. îñëú ëìä øáúé, ôø÷ â, äìëä ëá.

[ý15]. àåöø äîãøùéí, îäã' é"ã àééæðùèééï, òî' ÷ñá.

[ý16]. øù"é òì îñëú ùáú áéàø àú äîéìéí "îúå áòèéå ùì ðçù": "áòöúå ùì ðçù ùäùéà ìçåä åìà áçèà àçø, ùìà çèàå". åáôéøåùå ìîñëú ááà áúøà áéàø: "ìà äéå øàåééï ìîåú àìà ùðâæøä âæÅøú îéúä òì ëì úåìãåúéå ùì àãí äøàùåï áòöúå ùì ðçù". åäùååä ãáøé îäøù"à áôéøåùå òì îñëú ùáú: "âí ùéù áå ÷öú çèà àéðå øàåé ìîåú áàåúå çèà".

[ý17]. ááìé ùáú ðä ò"á; ááìé ááà áúøà éæ ò"à.

[ý18]. äðä, ìîùì, äñáø àçã, äîöåé àöì çæ"ì: "åìîä ð÷øà '÷èï'? ùäéä îàåñ áòéðé àáéå, îôðé ùëùäéä ÷èï äéä îúðáà åàåîø: òúéã àðé ìäçøéá àú î÷åîåú ôìùúéí åìäøåâ îäï àãí âãåì åùîå âìéú åòúéã àðé ìáðåú áéú äî÷ãù. îä òùä áå àáéå? äðéçå ìøòåú àú äöàï" (îãøù úðàéí òì ñôø ãáøéí, ôø÷ à', ôñ' éæ, îäã' äåôîï, òî' ý10).

[ý19]. äôøùðéí ðîðòå áãøê ëìì îìäáéà áéàåø æä, ëì àçã îñéáåúéå ùìå. ìîùì, äøá éäåùò áëøê (éôéåú îìëåú åæîéøåú, éøåùìéí úù"í) îñáéø àú ëì äòðééï áãøê àçøú, åø÷ îôðä áäòøä ìî÷åø ùéåáà áäîùê.

[ý20]. øàä îøàä î÷åí îìà ìòéì. äîäãéø îöééï, ëé ìîøåú ùäîçáø îöééï àú äî÷åø ë"îãøù", ìà îöà î÷åø îãøùé ëæä, åäåà îùòø ëé "äéä ìôðéå áàéæä îãøù äðàáã". ø' îëéø çé, ëðøàä, áãøåí öøôú áøàùéú äîàä äý14-.

[ý21]. ø' éò÷á á"ø çððàì ñ÷éìé, úåøú äîðçä, ç"à, îäã' äøá áøåê àáéâãåø çôõ, öôú úùð"à, òî' ý229-227. ø' éò÷á äñ÷éìé, àéù ñéöéìéä (ùðåú äùîåðéí ùì äîàä äùìåù-òùøä òã àîöò äîàä äàøáò-òùøä) äéä îçùåáé äãøùðéí áú÷åôúå. áðãåãéå àçøé ñôøé ìé÷åèéí åîãøùéí äâéò ì÷åøãåáä ùáñôøã, ùí äúçéì ìçáø àú éì÷åèå äîãøùé òì äúåøä, "úìîåã úåøä", ùçéáåøå ðùìí áãîù÷ áùðú ý1337. áãîù÷ ùéîù îåøä äåøàä åãøùï, åàú ãøùåúéå áàåúí éîéí ëéðñ áñôøå "úåøú äîðçä" (ìôøèéí ðåñôéí òìéå øàä òøëå áàðöé÷ìåôãéä äòáøéú, ë, òî' ý27; àìòæø äåøáéõ, "'úåøú äîðçä' ìø"é äñ÷éìé å'îãøù ãåã' ìø' ãåã äðâéã", ñéðé ðè [úùë"å], òî' ëè-ìç).

[ý22]. òî' ÷öæ-÷öç. äîäãéø îöééï ëî÷åø àú ø' ùìîä àì÷áõ å"ëîä ñôøéí ÷ãîåðéí".

[ý23]. îøàéú äòéï - çéãåùéí åáéàåøéí òì äù"ñ, éøåùìéí úùî"å, ãó ë ò"à, òì îñëú ôñçéí ãó ÷éè, åá÷éöåø äåáà äñéôåø âí áãó å ò"à. î÷åøå ùì äçéã"à äåà îãøù "úåøú äîðçä" ùçéáø ø' éò÷á áï çððàì ñé÷éìé, åùàåúå øàä áëúá-éã.

[ý24]. äøá ùîåàì ìàðéàãå, ëìé é÷ø òì ñôø ùîåàì à', îäãåøú äøá òæøà áöøé, éøåùìéí úùð"á, çì÷ á, òî' ý417-416: "ùîòúé áæä îôé äçëí äùìí äî÷åáì äàìåäé ëîäø"ø ùìîä àì÷áõ äìåé æö"ì" åëå'. äø"ù ìàðéàãå, áòì ëìé çîãä òì äúåøä åëìé é÷ø òì äðáéàéí, ùéîù ëøáä äøàùé ùì ÷äéìú àøí öåáä (çìáÌ) ìôðé ëàøáò îàåú ùðä. òì ôøùðåúå øàä òåã: òîåñ ôøéù, 'ôøùðåúí ùì ø' ùîåàì ìðéàãå åø' éò÷á ôàøãå ìäöòú äîìåëä ìâãòåï', ñéðé ÷ç (úùð"à), òî' ÷îæ-÷ðâ; äð"ì, 'äòøëä îçãù ùì ôøùðåú äî÷øà äéäåãéú áîàåú äè"æ-äé"è', îç÷øéí áî÷øà åáçéðåê îåâùéí ìôøåô' îùä àøðã, éøåùìéí úùð"å, òî' ý130-128.

[ý25]. ìåé âéðöáåøâ, àâãåú äéäåãéí, øîú-âï úùì"ä, ëøê çîéùé, çì÷ èå, òî' ý51. áäòøä ý11 âéðöáåøâ îöééï ìîøàé î÷åîåú ðåñôéí ùáäí îåáà ñéôåø îùéçúå ùì ãåã.

[ý26]. âéðöáåøâ ñáåø, ùéù ìú÷ï åìâøåñ "å' áðéí âãåìéí".

[ý27]. òì ôé îñëú ááà áúøà öà ò"à, äéä ùîä ùì àùú éùé "ðöáú áú òãàì". ìôé "àâãåú äéäåãéí" äéä ùí àáéä "òãéàì". ìãéåï ðøçá áùîåú "ðöáú" å"òãéàì" åáâøñàåúéäí äùåðåú, øàä äî÷åøåú äîåáàéí ùí áòî' ý167, äòøä ý11.

[ý28]. ìáéàåø îùôè ÷ùä æä øàä ìäìï.

[ý29]. äçéã"à áñôøå "îøàéú äòéï" ëåúá áùí âåøé äàø"é, ëé ùôçú éùé äéúä âìâåì ùì äâø äîöøéú, åáàä ìú÷ï àú îä ùäééúä ùøä ÷ìä áòéðéä (áøàùéú è"æ, ã), åìëï ùîøä òúä òì ëáåã âáøúä, âéìúä ìä àú äãáø åùîøä àú äñåã.

[ý30]. òì ôé éì÷åè îòí ìåòæ, àùú éùé äéà ùðúðä òöä æå ìùôçúä: "åìà øöúä [äùôçä ìäéòðåú ìéùé], åäúçéìä ìáëåú åáàä ìôðé âáøúä... àîøä ìä âáøúä: "ìëé å÷áòé ìå æîï ááéú àôì åàðé àáåà áî÷åîê".

[ý31]. äçéã"à îåñéó (òì ôé úåøú äîðçä): "åùéðúä òöîä áìáåù äùôçä", åëï îåáà á"àâãåú äéäåãéí". ìùàìä, àí äúçôùåú æå äééúä îåúøú òì ôé ääìëä, øàä îä ùôñ÷ äøî"à (ùå"ò éå"ã ñéîï ÷ðæ ñòéó á): "îé ùìáå äòìä èéðà åçåù÷ áàùú àéù, àí úåëì àùúå ìáåà àìéå åùéñáåø ùáà òì äòøååä - ùøé", åäòéø òì ëê äâø"à ááéàåøå: "ëòåáãà ãéùé" (ùí, àåú ëã).

[ý32]. òì ôé îä ùëúá äàø"é áùòø äâìâåìéí (ä÷ãîä ì"ç), øàúä àùúå ùì éùé èéôú ãí áñåó äæéååâ, åòì ëê àîø ãåã: "åáçèà éçîúðé àîé" (úäéìéí ð"à, æ), åøàä òåã ìäìï, äòøä ý62.

[ý33]. ìùåï äçéã"à: "åëùäåëø òåáøä àîø éùé ìáðéå ùäåà äéä ôøåù îîðä ëîä ùðéí åàí ëï æðúä åäáðéí äéå øåöéí ìäåøâä ìä åìòåáø", åáìùåï ãåîä ëúá âí áòì úåøú äîðçä.

[ý34]. ìùåï éì÷åè îòí ìåòæ: "åäéå îáæéí àú ãåã åäùìéëå àåúå àì äùãåú ëãé ùéàëìåäå çéåú äùãä, åæäå ùàîø: 'ëé àáé åàîé òæáåðé åä' éàñôðé' (úäéìéí ë"æ, é). åðòùä ìå ðñ åðéöåì îï äçéåú ëôé ùñéôø ìùàåì" (ùî"à é"æ, ìã-ìå). òì ôé "úåøú äîðçä" äöéò éùé ùéâãìå àú äéìã "ëîé ùîâãì àñåôé îï äùå÷", åîàåçø éåúø ëùâãì "âéøùåäå îòì ùåìçï àáéäí åîàñåäå åúéòáåäå åáãã éùá îçåõ ìàäìå îåùáå åéùá ëê îøåç÷ åîàåñ îäí ùîåðä åòùøéí ùðä" (òî' ý227). åáò÷áåúéå ëúá âí äçéã"à: "åàîø ìäí éùé: àì áðé, ùéÅöà ìòæ òìéëí, ùâí àúí îîæøéí. ìëï äðéçåä ùúìã åéäéä äéìã ëîå òáã ùìëí. åìëï äéä ãåã äò"ä áöàï, îàåñ åîåáãì". àìéáà ãäôéøåù ìñôø ùîåú äîéåçñ ìø' ãåã äðâéã, ðëã äøîá"í, äîáéà àú òé÷øé äñéôåø áìáã ("áâìì îä ùàéøò áòðééï àîå òí àáéå ëôé ùäúáøø áôéøåù ìôñå÷: 'äï áòåï çåììúé'"), äéä éùé îúòá àú ãåã å"äéä îçæé÷ áãòä ùàéï äåà áðå, àìà ùàîø áìáå: éâãì ááéúé åéäéä îúééçñ òìé, ëîå ùàîøå æ"ì (ñðäãøéï ãó éè ò"á), ùëì îé ùîâãì éúåí ááéúå éäéä îúééçñ òìéå åéé÷øà áðå" (îãøù øáé ãåã äðâéã òì ñôø ùîåú, îäãåøú à"é ëõ, éøåùìéí úùë"ç, òî' ÷ëâ-÷ëã. òì ø' ãåã åçéáåøéå øàä áäøçáä: àìä àìîâåø, îãøùé øáé ãåã äðâéã îúåê ëúáé éã, éøåùìéí úùð"ä). ìôé "àâãåú äéäåãéí" äééúä æå àùúå ùì éùé ùàîøä ìáðéä, "ùéäà äéìã ëîå òáã éìéã áéú", ëãé ùìà éàîøå òìéäí ùàó äí îîæøéí.

[ý35]. öøéê ìäéåú: "éùé áéú äìçîé".

[ý36]. äùååä äîåáà áéì÷åè ùîòåðé (øîæ ÷ëã): "'åéøà àú àìéàá'... ðèì ÷øï äùîï åáà ìöå÷ òì øàùå åáøç äùîï ìàçøéå. àîø: 'âí áæä ìà áçø ä' '. åëê äéä äùîï òåùä ìëåìï. ëéååï ùáà ãåã øàä äùîï øõ îòöîå åðéö÷ áøàù ãåã. àîø: 'åúøí ëøàéí ÷øðé áìÊúé áùîï øòðï'" (úäéìéí ö"á, éà).

[ý37]. âí îï äçéáåø úåøú äîðçä (òî' ý228) òåìä, ëé éùé çùù îçùéôúå ùì äáï ä'áòééúé' ìôðé ùîåàì: "çùá éùé ùîà àåúå ùðúòáøä àùúé îæðåðéí äåà îúééçñ òì ùîé åð÷øà áðé, ùëì äîâãì éúåí áúåê áéúå ð÷øà òì ùîå [äùååä äîåáà ìòéì áäòøä ý34 áùí ø' ãåã äðâéã - à"ù]. äùéá éùé åàîø: 'òåã ùàø ä÷èï', åøîæ áå äéàê úòîåã [ö"ì: "úòîéã" - à"ù] îìê òì éùøàì îé ùáà îï äòøååä, åòì ëï àîø 'ùàø', åìà àîø 'ðùàø' àå 'ðåúø', àìà 'ùàø', îï "ùàøä äðä æÄîä äéà' (åé÷øà é"ç, éæ)". àåìí îôéøåùå ùì ø"ù ìàðééàãå òåìä, ëé éùé ìà çùù îôðé âéìåé ÷ìåðå, åëé äñéáä äéçéãä ùáâéðä ìà äáéà àú ãåã ìôðé ùîåàì äééúä, ùìà òìä òì ãòúå ëìì ùãåã, äæðåç åäîåùôì, òùåé ìäéåú äîåòîã äîúàéí ìîìëåú: "éùé, äéä áòéðéå ãåã áï úîåøä, ëé ìà äéä ãòúå àìà áùôçä åìà äéä îçùéáå ëáï ùìí, ëéååï ùðôâîä îçùáúå áòú äéååìãå... åìæä ìà ðúï àì ìáå òã ùùàìå ùîåàì: 'äúîå äðòøéí'. àæ äùéá: 'òåã ùàø ä÷èï', ëàéìå àîø 'áøåê æåëø äðùëçåú', ùìà äéä îçùéá àåúå ìáï, ëéååï ùáà áæä äàåôï" ("ëìé é÷ø", òî' ý417).

[ý38]. á'àâãåú äéäåãéí' îñúééí äñéôåø áæå äìùåï: "åäéå ëåìí úåäéí åàåîøéí: àôùø òáã áï ùôçä ééîùç ìîìê áéùøàì? àåúä ùòä òîãä ðöáú àùú éùé åâéìúä ñåãä, åéãòå ëåìí ëé ãåã ëùø åéùø åäâåï ìîìëåú" (òî' ý53).

[ý39]. ìôðéðå ëúéá: "äáåðéí" îìà.

[ý40]. ìôé äîåáà á"îøàéú òéï" ìäçéã"à äéä æä éùé ùàîø àú äôñå÷ "àáï îàñå äáåðéí" åâå', åäñáøå ìëê: "øîæ òì àùúå, ùáàä ëîå ùôçä, ëøàùé úéáåú 'àáï îàñå äáåðéí' - 'àîä'. åòì éãé æä ùäéä áäòìí 'îàñå äáåðéí', ÷øé áéä 'äáðéí', ùäí çùáå ùàîí æðúä åäéå øåöéí ìäåøâä, åäéà áàä ëùôçä". åòééï ùí òåã ááéàåø äôñå÷éí äùåðéí ùðàîøå áàåúå îòîã.

[ý41]. ìâøñàåú àçøåú áãáø äôñå÷éí äùåðéí ùðàîøå áîòîã îùéçúå ùì ãåã, øàä: ááìé ôñçéí ÷éè ò"à.

[ý42]. ôéøåù ì÷ç èåá òì îâéìú øåú, îäãåøú éöç÷ äìåé áîáøâø, îâðöà úøî"æ [ã"ö éøåùìéí úùî"è], òî' ý5-4.

[ý43]. îøàéú äòéï, ãó å òî' à. áàåôï ãåîä ëúá âí øáé ùîøéà äàé÷øéèé (çëí áï äîàä äý14-, àéù ëøúéí, ùáéàø àú äî÷øà áãøê ôéìåñåôéú. ãáøéå äåáàå ò"é ø' ùìîä àì÷áõ, áä÷ãîúå ìôéøåùå òì øåú, áìååééú ãáøé ùáç øáéí), àí ëé îáìé ìäúééçñ ìàåôï ìéãúå ùì ãåã, àìà ìùàìú îåöàå îøåú äîåàáéä: "åàðé àåîø, ùæä äñôø [=îâéìú øåú] ëììå åôøèå ðëúá ìäëùéø àú ãåã ò"ä åìäøàåú ùøåú äîåàáéä ëùøä ìáåà á÷äì, åäîâéìä äæàú àéðä ø÷ ôñ÷ ãéï òì äòðééï äæä, ø"ì ìäëùéø äîåàáéú" (ùøù éùé, ä÷ãîä, òî' ã).

[ý44]. îùðä éáîåú ô"ç î"â.

[ý45]. ááìé éáîåú ñè ò"à, åáî÷åîåú ðåñôéí.

[ý46]. øàä ôéøåù øù"é òì äôñå÷: "'ðçìúé' - æøòé... ìúú ôâí áæøòé, ùðàîø: 'ìà éáà òîåðé åîåàáé', åèòä á'òîåðé åìà òîåðéú'" (ìôåìîåñ çøéó ñáéá áéàåø æä ùì øù"é, øàä: ø"ù àì÷áõ, ñôø ùøù éùé, éøåùìéí úùð"á, òî' øë-øëà). äòåáãä ùáåòæ äëéø àú ääìëä "òîåðé åìà òîåðéú" åëå' îúáøøú îï äàîåø áááìé ëúåáåú æ ò"á òì äôñå÷: "åé÷ç òùøä àðùéí îæ÷ðé äòéø" (øåú ã', á) - "ìîéãøù 'òîåðé åìà òîåðéú îåàáé åìà îåàáéú'... ìôøñåîé îéìúà".

[ý47]. îãøù øåú øáä, ôøùä ã àåú ç, åáâøñä îåøçáú áááìé éáîåú òå ò"á - òæ ò"à.

[ý48]. éáîåú, ùí. áîãøù øåú øáä (ôøùä ã, àåú á) äìùåï çøéôä éåúø: "ðòõ äçøá áàîöò áéú äîãøù åàîø: àå àäøåâ àå àéäøâ òã ùàðé î÷ééí äìëä ìøáéí, ùëì ùéáèì äìëä æå - áçøá äæàú àðé îúéæ àú øàùå".

[ý49]. çéãåùé äâøé"æ åáéú äìåé òì äúåøä, åøùä úøî"ã, òî' ý83-81; åøàä äøçáú äãáøéí åáéàåøí àöì äøá áï öéåï ôìîï, ùìîé úåãä, áðé-áø÷ úùî"æ, òî' â-ã.

[ý50]. îñëú ÷éãåùéï, ãó ñè ò"à, åëê âí éòõ ø' ùîìàé ìáòì äàëñðéä ùìå, ùäéä îîæø (ùí).

[ý51]. îøàéú òéï äð"ì, åëï ëúá áñôøå îãáø ÷ãîåú, éøåùìéí úùë"á, îòøëú é', äòøê "éùé", òî' ëæ. ìî÷åøåú î÷áéìéí ðåñôéí áçéáåøé äçéã"à, øàä ùí, äòøä ðà.

[ý52]. äøá ôìîï îáéà àó äåà äñáø æä, áùí ëúáé äàø"é æ"ì (ùìîé úåãä, òî' â). àåìí éù ìöééï, ùãáøéí àìä òåîãéí, ìëàåøä, áñúéøä ìîåáà áîãøù åé÷øà øáä: "'äï áòååï çåììúé åáçèà éçîúðé àîé' (úäéìéí ð"à, æ) - ø' àçà àîø: 'áòååï' îìà, àôéìå çñéã ùáçñéãéí àé àéôùø ùìà éäéä áå öã àçã. àîø ãåã ìôðé ä÷á"ä: øáåï äòåìîéí, ëìåí ðúëååï àáà éùé ìäòîéãðé, åäìåà ìà ðúëååï àìà ìöåøê òöîå" åëå' (åé÷øà øáä úæøéò ôøùä éã ä; îäã' îøâìéåú òî' ùç. ìôé âéøñú åéìðä: "ìà ðúëååï àìà ìäðàúå". ìäñáø àçø ìîéìéí "åáçèà éçîúðé àîé" øàä äîåáà ìäìï, äòøä ý63). âí ø' éåñó éòáõ, îîâåøùé ñôøã, îáéà âøñä ùåðä ìçìåèéï, äùåôëú àîðí àåø çéåáé éåúø òì äëðåúéä ùì äùôçä ì÷øàú áéàúå ùì éùé, àê îèéìä öì ëáã òì îðéòéå ùìå: "éùé, äééúä ìå îøéáä òí àùúå, åùçøø ùôçúå åäèáéìäÌ ëãú åùîøä àùø øàåé ìùîåø åúÀáòä ìúùîéù" åëå' (úäéìéí òí ôéøåù äøá éåñó éòáõ äãåøù, îäãåøú ùîåàì äééìôøéï, ìåðãåï úùé"á, òî' ý292). àìéáà ãáòì úåøú äîðçä ìà äéä òðééï äùôçä àìà ðéñéåï ùðéñä éöø äøò àú éùé: "àçø ùìåù ùðéí îùôéøù îàùúå áà äùèï åø÷ã ìôðéå åáé÷ù ìäëùéìå áòáøä, ùëê ãøëå ùì éöø äøò ùäåà øåãó àçø äöãé÷éí åëì îùàå åîúðå áäí, ãëúéá: 'åàìéê úùå÷úå' (áøàùéú ã', æ). åëì ëê äñéúå òã ùçù÷ä ðôùå áùôçúå" åëå' (òî' ý227). ùðé äî÷åøåú äàçøåðéí ùäåáàå ëàï îééöâéí âéùåú ùåðåú ìäáðú äîòùä, åàéï áëååðúðå ìäàøéê áäí. îëì î÷åí, ìöåøê îàîø æä àðå îáëøéí áòìéì àú äñáøå ùì äøá ñåìåáéö'é÷ åäîçæé÷éí áãòúå.

[ý53]. éù îé ùîáàø, ëé äùúééí ìà ôòìå òì ãòú òöîï, àìà áé÷ùå àú òöúå ùì æ÷ï àçã, "ùìà äâéò æîðå òãéï ìäúâìåú", åùäéä áéï äàåøçéí äøáéí ùô÷ãå àú éùé. îëéååï ùìðùéí éù éëåìú äáçðä âãåìä éåúø îæå ùì âáøéí, ôðå àìéå åäúééòöå àúå. àåúå æ÷ï, ùìà äéä àìà àçééä äùéìåðé, îéåöàé îöøéí, âéìä ìäï àú äãéï: "îåàáé åìà îåàáéú", ùìôéå îåúø éùé áàùúå åàñåø áùôçúå, åìëï ìà çùùå ùúé äðùéí ìäúçìó áéðéäï (öáé áðéîéï ååìó, ñôø éò÷á ùìîä òì ñôø ùîåàì, áðé-áø÷, òî' ðæ). ìàåø äñáøå äð"ì ùì äøá ñåìåáééö'é÷ ìòðééï ëåìå, áøé ùàçéä äùéìåðé, ùäéä îéåöàé îöøéí, éãò âí ìåîø ìàùú éùé, ùäãéï "îåàáé åìà îåàáéú" äåà äìëä ìîùä îñéðé, åìà äìëä ùðìîãä áãøëé äìéîåã äî÷åáìåú åùáéú-ãéï àçø éåëì ìáèìä, åìôéëê àéï î÷åí ìçùùåúéå ùì éùé.

[ý54]. äúùåáä òì ëê, ìãòú äøá ôìîï, äéà, ùàîå ùì ãåã, "äçñéãä îàåã", ùîøä áìÄáä àú äãáø, ëãé "ùìà ìáééù ìáòìä, åùìà ìâìåú îñúåøéï ìáééù âí ìùôçä, àùø äéà âéìúä ñåã àãåðéä" (ùìîé úåãä, òî' ä).

[ý55]. øàä ááìé ðãøéí ë ò"á; ùåìçï òøåê, àåøç çééí, ñéîï øî, ñòéó â.

[ý56]. åæå ìùåï îâï àáøäí (àåú è): "åöøéê ìåîø ããåå÷à ëùøàä øçì ùåëáú áîéèä åðúëååï ìâåó æä åàçø ëê ðæãîðä ìå ìàä úçúéå. àáì éò÷á áùòú ëðéñúå ìçåôä øàä ìàä åðúëååï ìâåôä, ø÷ ùñáø ùùîä øçì - ìéú ìï áä".

[ý57]. ùå"ú øá ôòìéí, çì÷ â, àåøç çééí, ñéîï é. âí äçéã"à, áãåðå áùàìä îãåò ÷øàä ìàä ìáðä äáëåø øàåáï åìà éäåãä (ìîøåú ùðéúï äéä ìöôåú ùúåãä áãøê æå ìä' ùæéëä àåúä ááï), î÷ùä àú ä÷åùéä äð"ì òì éò÷á åîùéá: "îöàúé ìçã îøáååàúà ÷îàé áñôø ë"é òì ÷ìó, ùúéøõ ãäëì äåìê àçø äàéùä, ùàí äàéùä èéäøä øòéåðéä åëéååðä ìùí ùîéí, àéðå áï úîåøä åäåà áï ëùø øàåé åäâåï. åàôùø ùæä ëéååðä ìàä ëàùø éìãä, ùìà éàîøå ùäåà áï úîåøä. ìæä àîøä: øàå áï, ø"ì äúáåððå áéìã ùäåà áï øàåé åäâåï, ùàðé ëéååðúé ìùí ùîéí á÷ãåùä åèäøä" (îøàéú äòéï, ãó å ò"à). äâí ùäçéã"à àéðå îñá àú äãáøéí òì éùé åàùúå, ðøàä ìé ùäí ðëåðéí âí ìâáéäí. ø' éåñó éòáõ, ìòåîú æàú, áôéøåùå òì úäéìéí ð"à, ç îùúîù ìâáé ãåã áúåàø "áï úîåøä". ìàçø ùäåà îáéà àú ñéôåø äúòáøåúä ùì àùú éùé äåà îåñéó: "... åðúòáøä îãåã, åìëï äéä ìå [=ìéùé] ñô÷ òìéå åäáãéìå ìùîåø äöàï, ëé ááåà ùîåàì ìîùçå ìà îöàåÉ áéðéäí, åìæä àîø: 'äï áòåï çåììúé', ëé äéä áï úîåøä åìëï àéï ìäàùéîå òì ëê" (úäéìéí òí ôéøåù äøá éåñó éòáõ [ìòéì, äòøä ý52], òî' ý292).

[ý58]. øàä ìîùì: øã"÷ åø"é ÷øà (ôéøåùé ø' éåñó ÷øà ìðáéàéí øàùåðéí, îäãåøú ùîòåï òôðùèééï, éøåùìéí úùì"â) òì àúø, åëï ëúá àáøáðàì: "åàåîøå ùùîåàì îùç àú ãåã 'á÷øá àçéå', àéï ôéøåùå ùáúåëí åìôðéäí îùç àåúå, ëé àí ùáçø àåúå î÷øá àçéå åäáãéìå îäí åàæ îùçå áéðå ìáéï òöîå, àå ìôðé àáéå ìáã" (òî' øðã).

[ý59]. ñôø ùîåàì òí ôéøåù ãòú î÷øà, îôåøù áéãé éäåãä ÷éì, éøåùìéí úùî"à, òî' ÷ñ, äòøä ý23.

[ý60]. ùí, òî' ÷ñà, äòøä ý27, àåú à.

[ý61]. äøá áï ñðéåø ëåúá ëãáø äîåáï îàìéå: "éùé åáðéå ðëðñå àì äðáéà åùí ùîòå àú äáùåøä äîøðéðä, ëé àçã îáðé äîùôçä ðáçø ìäéåú îìê" (àîøé ç"ï, òî' òè-ô). áäîùê äåà îàøéê ìäñáéø, ëé ùîåàì äæäéø àú éùé åáðéå ìùîåø áñåã àú îèøú áåàå åäí äñëéîå ìòùåú æàú, òì îðú ùìà ìñëï àú çéé ùîåàì åàú çéé äîìê äðáçø.

áòì 'ãòú ñåôøéí', ìòåîúå, ðå÷è ãøê áéðééí: ééúëï ùéùé åáðéå øàå àú äîùéçä, ìîòè àìéàá, ùäøùä ìòöîå îùåí ëê ìãáø òí ãåã ÷ùåú. àó àí ððéç, ùäîùéçä äééúä áäñúø, äøé ãåã åéùé ìà ðöèåå ìäñúéøä (äøá ç"ã øáéðåáéõ, ãòú ñåôøéí òì ùîåàì, éøåùìéí úùì"ã, òî' øå).

[ý62]. øù"é òì àúø ëåúá áìùåï îòåøôìú: "éù îãøùéí ìî÷øà æä åàéðí îúééùáéí ìôé òðééï äîãáø áîæîåø", åùîà ëååðúå àó ìîãøùéí ùäåáàå ìòéì?

[ý63]. åøàä äñáøå ùì äøá ôìîï ìôñå÷éí àìä, ùìîé úåãä, òî' ä.

[ý64]. ôéøåù ì÷ç èåá òì øåú, òî' ý5-4.

[ý65]. îøàéú äòéï, ãó å ò"à.

[ý66]. éì÷åè ùîòåðé, ç"á, øîæ ÷ëã.

[ý67]. ìúçéìúä ùì úùåáä àôùøéú, øàä äîåáà á"ùòø äâìâåìéí" ìäàø"é, ä÷ãîä ìç: "ìòåìí, ëùäðùîä äéà âãåìä îàåã, àé àôùø ìäåöéàä îï ä÷ìéôåú àìà òì éãé îøîä åúçáåìä... åëï ãåã äîìê ò"ä ìà éöà îï äçéöåðéí àìà áàåúå îòùä äðæëø ìøæ"ì òì ôñå÷ 'äï áòååï çåììúé', ùçùá éùé àáé ãåã ùáà òì ôìâùå, åäééúä àùúå îîù, åëï àùúå øàúä èéôú ãí áñåó äæéååâ, åæù"ä 'åáçèà éçîúðé àîé', ëé ìåìà ëê ìà äðéçåäå äçéöåðéí ìöàú ìòåìí. åëï æä äèòí ùì úîø åøåú åøçá äæåðä åëì ðùîåú äâøéí åëì îìëé áéú ãåã åäîùéç ùáàéí îøåú äîåàáéä" åëå'.

[ý68]. "éì÷åè ùîòåðé" òì øåú, øîæ úøå.

[ý69]. ãäééðå òåáã, àáé ãåã.

[ý70]. éì÷åè ùîòåðé, ùí, øîæ úøå.

[ý71]. ùí, øîæ úøç. ìãòú äçéã"à (áñôø "ùîçú äøâì" òì øåú ã', ä), äòåáãä ùáåòæ îú áìéìä ùáå ðùà àú øåú ìàùä òìåìä äééúä ìøîåæ, ùáåòæ ùìà ëãéï òùä, åùîà àó ðòðù òì ëê. ãáø æä ø÷ äâáéø àú øöåðå ùì éùé ìèäø àú æøòå åìòùåú àú àùø òùä (åøàä òåã "ùìîé úåãä", òî' ã).

[ý72]. ãôåñ åéìðä, úøî"á [ã"ö éøåùìéí úùì"ã], ãó ÷ôç ò"á.

[ý73]. òì ôé úøâåîå ùì éäåãä øåæðáøâ, éøåùìéí úùë"æ, ãó ôä ò"á.